Bijna dood ervaringen

‘Ik heb een BDE gehad’, zegt de oudere dame en kijkt me strak aan. Dit is duidelijk iets belangrijks voor haar, en haar blik onderzoekt of ik weet waar ze het over heeft. Maar voordat ik tijd heb om te reageren, gaat ze door over schijnbaar een ander onderwerp: hoe ik haar zou kunnen helpen, terwijl zo’n jonge psycholoog als ik vast weinig levenservaring heeft vergeleken met haar. Terwijl ik in gedachten nog speur naar de betekenis van de letters BDE, vertel ik haar dat leeftijd niet alles zegt. En leg uit dat ik in mijn jongere jaren van nabij geconfronteerd ben met de dood. En dat dit me in de jaren erna sterk deed zoeken naar waar het écht om gaat in het leven. Als ik merk dat dit een gevoelige snaar raakt bij de mevrouw, weet ik opeens ook waar de afkorting BDE voor staat.

Inmiddels ben ik zo’n 15 jaar ouder – 48 om precies te zijn – en heb veel meer geleerd over Bijna Dood Ervaringen. Zo’n buitengewone ervaring vindt soms plaats tijdens een hartstilstand of andere wandeling op het randje van de dood. Het gaat dan vaak gepaard met de ervaring van uittreding uit het lichaam, reis door een tunnel, helder licht, ontmoeting met overleden dierbaren, engelen, God en de ervaring van immense liefde. Dit alles op een manier die amper in woorden te vatten is.

De mogelijke verklaringen voor het fenomeen zijn complex, en uiteenlopend van ‘stuiptrekking van de hersenen’ tot ‘reis naar het hiernamaals en terug’. De diverse theorieën zijn interessant, maar in gesprek met iemand die het zelf heeft doorgemaakt van weinig waarde. Het kan zelfs een pijnlijke miskenning worden van de ervaren realiteit.

Voor het dagelijks leven is veruit het belangrijkste aan een BDE: de diep ingrijpende en blijvende impact die zo’n ervaring heeft op het verdere leven. Vroegere waarden zoals materialisme of carrière zijn nu niet meer belangrijk. Een BDE lijdt vaak tot een grondige heroriëntatie op het leven. Liefde wordt het ultieme of enige dat nog echt telt. De persoon leeft voortaan hyperbewust om liefde uit te dragen.

De oudere vrouw was in een depressie geraakt doordat ze de complete herwaardering van haar leven niet kon delen met haar omgeving en ze te gefrustreerd werd. Na behandeling van de depressie was ze in staat om een taak in de kerk op te pakken: zorg voor mensen bij hun levenseinde. Ze kon verder als een vis in het water.

Ondertussen denk ik dat wij allemaal, als de dood ons pad kruist, bepaald kunnen worden bij de essentie van het leven - liefde. En dat er een drive ontstaat om ons daarvoor in te zetten. Tenminste, als we ook echt bewust worden hoe eindigheid ons raakt. En dan des te meer gaan voelen wat eeuwigheidswaarde heeft.